Östenitik paslanmaz çelikler, yüksek korozyon direnci ve yüksek sıcaklık dayanımı gibi özellikleri nedeniyle endüstride oldukça yaygın kullanılırlar. Ancak, kaynak işlemi sırasında krom karbür çökelmesi sorunuyla karşılaşabilirsiniz. Bu durum, çeliklerin özelliklerinin değişmesine ve korozyon direncinin azalmasına neden olabilir.
Peki, östenitik paslanmaz çeliklerin kaynağında neden krom karbür çökelmesi oluşur? Bu sorunun cevabı, çeliğin kimyasal bileşiminde yatıyor.
Krom Karbür Çökelmesinin Nedenleri
Östenitik paslanmaz çeliklerin çoğu, %18 krom ve %8 nikel içerir. Bu bileşim, çeliği paslanmaz hale getirir. Ancak, bazı kaynak prosedürleri veya yüksek sıcaklık maruziyeti, bu bileşimdeki krom ve karbonu ayırarak krom karbür çökelmesine neden olabilir.
Krom karbür, sert ve kırılgan bir malzemedir. Çeliğin paslanmazlık özelliğini azaltır veya tamamen yok edebilir. Krom karbür çökelmesi, kaynak bölgesinde görülebilir ve bu bölgedeki malzemenin tamamını etkileyebilir.
Krom Karbür Çökelmesinin Önlenmesi
Krom karbür çökelmesinin önlenmesi, kaynak prosedürünün doğru şekilde uygulanması ve uygun kaynak elektrotlarının kullanılması ile mümkündür. Kaynak elektrotları, çelinin kimyasal bileşimine uygun seçilmelidir. Ayrıca, kaynak bölgesindeki sıcaklığın iyi kontrol edilmesi de önemlidir.
Krom karbür çökelmesi sorunu, genellikle yüksek sıcaklıkta veya uzun süreli kaynak işlemlerinde ortaya çıkar. Bu nedenle, kaynak işlemi sırasında malzemelerin sıcaklıklarının sürekli olarak ölçülmesi ve kontrol edilmesi gereklidir.
Krom Karbür Çökelmesi Gösteren ve Göstermeyen Çelikler
Bazı östenitik paslanmaz çelikler, diğerlerine göre daha yüksek krom içeriğine sahiptir. Bu çeliklerin kaynak işlemi sırasında krom karbür çökelmesi gösterme olasılığı daha azdır. Ancak, diğer çeliklerde kaynak işlemi sırasında krom karbür çökelmesi gözlemlenebilir.
Tablo 1, kaynak işlemi sırasında krom karbür çökelmesi gösteren ve göstermeyen çelikleri göstermektedir.
| Çelik Tipi | Krom Miktarı (%) | Karbürleşme Eğilimi |
|---|---|---|
| 304L | 18 | Yüksek |
| 316L | 16 | Düşük |
| 347 | 17 | Düşük |
Tablo 1: Krom karbür çökelmesi gösteren ve göstermeyen çelikler.
Bu tablodaki çelik türleri, sadece bir örnek oluşturmaktadır. Krom karbür çökelmesi, çelenin kimyasal bileşimine bağlıdır ve farklı çelik türlerinde farklılık gösterebilir.
Özetlemek Gerekirse;
Östenitik paslanmaz çeliklerin kaynağında krom karbür çökelmesi, çeliklerin paslanmazlık özelliğini azaltır veya tamamen yok edebilir. Bu nedenle, kaynak işlemi sırasında doğru kaynak elektrotlarının kullanılması ve sıcaklık kontrolünün iyi yapılması önemlidir. Ayrıca, çelik türüne göre krom miktarı ve karbürleşme eğilimi farklılık gösterebilir. Bu nedenle, uygun çelik türü seçimi de krom karbür çökelmesini önlemenin önemli bir yönüdür.